De verborgen risico's van de hele dag zitten

Waarschijnlijk lees je dit blog nu zittend. Het is niet zo erg om een tijdje te zitten. Maar hoe langer je stilzit, hoe onrustiger je lichaam wordt. Je lichaam is als het ware aan het aftellen wanneer je weer op gaat staan en een stukje gaat lopen. Dat klinkt misschien belachelijk, maar onze lichamen zitten graag, toch? Niet echt. Natuurlijk helpt zitten om bij te komen van stress of om te herstellen van het sporten. Maar tegenwoordig zitten we meer dan dat we bewegen, en onze lichamen zijn nu eenmaal niet gebouwd voor een zittend leven. Het tegendeel is waar. Het menselijk lichaam is juist gebouwd om te bewegen, de bouw van ons lichaam verklapt dat. We hebben in totaal ruim 360 gewrichten en z0’n 700 skeletspieren die simpele, vloeiende bewegingen mogelijk maken. Onze unieke fysieke bouw geeft ons de mogelijkheid om rechtop te staan ondanks de zwaartekracht. We moeten bewegen zodat ons bloed goed kan stromen. Onze zenuwcellen hebben baat bij beweging en onze huid is elastisch en volgt onze bewegingen. Dus eigenlijk staat iedere centimeter van het lichaam klaar om te gaan bewegen.

Wat gebeurt er als je de hele dag zit - wat zijn de risico's?

Laten we beginnen met het grootste probleem: de wervelkolom. Je ruggengraat is een lange structuur die bestaat uit botten met daartussen kraakbeenschijven. De gewrichten, spieren en bindweefselbanden aan deze botten, houden alles bij elkaar. We zitten vaak met een gekromde rug en hangende schouders, deze houding zorgt voor een ongelijke druk op de ruggengraat. Na verloop van tijd veroorzaakt dit slijtage aan je ruggenwervelschijven, raken bepaalde bindweefsel banden en gewrichten overbelast en zorgt het voor spanning op spieren die zich strekken om zich aan te passen aan de gekromde houding van je rug. Deze houding maakt je borstinhoud ook kleiner, wat betekent dat je longen minder ruimte hebben om uit te zetten als je ademt. Dit is een probleem, omdat het tijdelijk zorgt voor minder zuurstof in je longen, dit heeft weer nadelige effecten voor de zuivering van je bloed.

Rondom het skelet zitten de spieren, zenuwen, slagaders en bloedvaten die de zachte bindweefsels van het lichaam vormen. Zitten veroorzaakt juist een enorme druk en deze gevoeligere weefsels krijgen het daardoor zwaar te verduren.

Voelden je ledematen ooit gevoelloos aan of zwollen ze terwijl je zat? In de gebieden waar de meeste druk op komt kunnen je zenuwen, slagaders en bloedvaten verstopt raken. Dit blokkeert de zenuwsignalen die de gevoelloosheid veroorzaken en de bloedstroom in je ledematen beperken, waardoor ze opzwellen.

Wat voor effect heeft al deze stilstand op de hersenen?

Als je zit, is dat meestal om je hersenen te gebruiken, maar vreemd genoeg werkt langdurig zitten dit juist tegen. Langdurig zitten vermindert de bloedstroom en de hoeveelheid zuurstof die via je bloedbaan naar je longen gaat. Je hersenen hebben beide nodig om alert te blijven, dus je concentratievermogen gaat waarschijnlijk achteruit naarmate je hersenactiviteit trager wordt.

De nadelige gevolgen van zitten bestaan niet alleen op korte termijn. Recente onderzoeken laten zien dat langdurig zitten in verband staat met bepaalde vormen van kanker en met hartkwalen en kunnen bijdragen aan diabetes en nier- en leverproblemen. Onderzoekers hebben berekend dat wereldwijd 9% van voortijdige sterftegevallen werd veroorzaakt door gebrek aan beweging. Wat een onschuldige gewoonte lijkt, kan onze gezondheid drastisch beïnvloeden.

Gelukkig zijn er simpele en intuïtieve oplossingen voor dit gevaar. Als zitten de enige optie is, probeer dan rechtop te gaan zitten. Als zitten niet verplicht is, probeer dan om veel meer te bewegen, misschien door jezelf eraan te herinneren dat je ieder half uur moet opstaan. Onthoud vooral dat je lichaam wil bewegen, niet stilzitten. Nu je bijna klaar bent met deze post te lezen: sta even op en rek je uit! Trakteer je lichaam op een wandeling. Het zal je later bedanken.

Creative market

Ted-ed